Od czego może być gorączka u dorosłych?

Gorączka u dorosłych to stan podwyższonej temperatury ciała powyżej 38°C, będący jednym z najczęstszych objawów aktywacji układu odpornościowego w odpowiedzi na różnorodne czynniki chorobotwórcze lub nieinfekcyjne [1][4]. W tym artykule wyjaśniamy, od czego może być gorączka u dorosłych, omawiając jej najważniejsze przyczyny, mechanizmy powstawania i znaczenie w organizmie.

Czym jest gorączka i jak się objawia?

Gorączka to podwyższona temperatura ciała, która u dorosłych definiowana jest jako wartość powyżej 38°C. Stan pośredni, czyli podgorączka, obejmuje wartości od 37 do 38°C [4]. Gorączka nie jest chorobą samą w sobie, lecz reakcją organizmu na zaburzenie homeostazy wywołane przez czynniki zewnętrzne i wewnętrzne [1]. Pojawieniu się gorączki często towarzyszą inne objawy takie jak dreszcze, osłabienie, ból mięśni czy pocenie się.

Gorączka pełni funkcję sygnału ostrzegawczego, informując o stanie zapalnym lub obecności zakażenia w organizmie [4].

Najczęstsze przyczyny gorączki u dorosłych

Najważniejszą przyczyną gorączki są zakażenia, które mogą mieć podłoże wirusowe, bakteryjne, grzybicze lub pasożytnicze [1][2][5]. Układ odpornościowy reaguje wówczas na obecność drobnoustrojów, prowadząc do podwyższenia temperatury ciała. Wśród infekcji najczęściej występują przeziębienie, grypa, zapalenie płuc, a także cięższe choroby, których przebieg może być groźny dla zdrowia [1][2][5].

Oprócz infekcji gorączka pojawia się w wyniku reakcji immunologicznych typowych dla chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń rumieniowaty układowy czy reumatoidalne zapalenie stawów [1][2][4]. Możliwą przyczyną są także silne alergie powodujące nadmierną aktywność układu odpornościowego.

Choroby nowotworowe, zwłaszcza dotyczące układu krwiotwórczego (chłoniaki, białaczki), mogą objawiać się gorączką, szczególnie w zaawansowanych stadiach rozwoju [1].

Kolejnym czynnikiem wywołującym gorączkę są zaburzenia endokrynologiczne – na przykład nadczynność tarczycy, w której przebiegu metabolizm organizmu znacząco przyspiesza, podnosząc temperaturę ciała [1][2][4].

Gorączka może być skutkiem przegrzania organizmu w wyniku czynników zewnętrznych takich jak wysoka temperatura otoczenia lub długotrwały wysiłek fizyczny w upale, prowadzących do udaru cieplnego [1][2][4].

U osób dorosłych występuje pojęcie gorączki nieustalonego pochodzenia (FUO – fever of unknown origin). Jej przyczyna nie jest uchwytna po rutynowej diagnostyce, co wymaga dalszych badań [1].

Mechanizmy powstawania gorączki u dorosłych

Gorączka rozwija się, gdy ośrodek termoregulacyjny w podwzgórzu reaguje na obecność tzw. pirogenów – substancji zdolnych do podniesienia temperatury ciała [3][4]. Pirogeny mogą być pochodzenia zewnętrznego (egzogenne) – jak toksyny bakteryjne, białka wirusowe czy patogeny – lub wewnętrznego (endogenne), syntetyzowane w odpowiedzi na zakażenie przez komórki odpornościowe [3][4]. Przykładem tych ostatnich są cytokiny oraz prostaglandyny.

Proces rozpoczyna się od aktywacji komórek fagocytujących przez obecność patogenów, co prowadzi do produkcji pirogenów endogennych. Te mediatory, działając przez podwzgórze, prowadzą do zmiany punktu nastawczego temperatury ciała [3][4]. Organizm zaczyna produkować i zatrzymywać więcej ciepła – głównie przez termogenezę mięśniową i bezdrżeniową – skutkując wzrostem temperatury ciała.

Znaczenie gorączki dla organizmu dorosłego

Gorączka jest mechanizmem obronnym, w którym wzrost temperatury ciała utrudnia namnażanie bakterii i wirusów oraz wzmacnia odpowiedź immunologiczną [4][5]. Wysoka temperatura usprawnia aktywację i powstawanie białych krwinek oraz przeciwciał, dzięki czemu organizm jest w stanie szybciej rozpoznać i zwalczyć patogeny [4].

U osób dorosłych krótkotrwała gorączka wspiera zwalczanie infekcji. Jednak przewlekła lub niewyjaśniona gorączka powinna skłonić do pogłębionej diagnostyki w kierunku chorób przewlekłych, nowotworów lub zaburzeń endokrynologicznych [1][5].

Kiedy gorączka wymaga diagnostyki?

Większość przypadków gorączki u dorosłych wiąże się z zakażeniem i ustępuje w ciągu kilku dni do tygodnia [1][5]. Jednak gdy trwa dłużej, przybiera charakter nawracający, towarzyszą jej inne niepokojące objawy lub nie da się zidentyfikować przyczyny, konieczna jest szczegółowa diagnostyka lekarska – zwłaszcza w przypadku podejrzenia gorączki nieustalonego pochodzenia [1].

Podsumowanie – Od czego może być gorączka u dorosłych?

Gorączka u dorosłych świadczy najczęściej o aktywacji układu odpornościowego w reakcji na infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze lub pasożytnicze [1][2][5]. Może być również efektem procesów immunologicznych jak choroby autoimmunologiczne, także choroby nowotworowe oraz zaburzenia hormonalne, np. nadczynność tarczycy, mogą być bezpośrednią przyczyną [1][2][4]. Gorączka pełni funkcję ochronną, ogranicza namnażanie patogenów i wspiera odpowiedź immunologiczną organizmu, lecz w niektórych przypadkach wymaga pogłębionej diagnostyki. Długotrwała lub nieustalona gorączka powinna być sygnałem do konsultacji lekarskiej [1][5].

Źródła:

• [1] https://www.doz.pl/czytelnia/a2455-Jak_goraczka_wplywa_na_organizm
• [2] https://www.i-apteka.pl/Goraczka-przyczyny-objawy-leczenie-blog-pol-1727260946.html
• [3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Gor%C4%85czka
• [4] https://www.cefalgin.pl/artykuly/goraczka-przyczyny-co-oznacza-podwyzszona-temperatura/
• [5] https://www.aptekarosa.pl/blog/article/731-ile-moze-trwac-goraczka-u-doroslego-i-co-oznacza-przyczyny-objawy-oraz-kiedy-zbijac-temperature.html