Niska temperatura ciała to stan, który często budzi niepokój i wymaga szybkiej oceny przyczyny. Według wytycznych medycznych, o obniżonej temperaturze mówimy, gdy wynosi ona poniżej 36°C, a hipotermię rozpoznaje się, gdy temperatura spada poniżej 35°C [1][2][3][6]. Taki objaw może oznaczać poważne zaburzenia w organizmie, zwłaszcza gdy towarzyszą mu inne symptomy lub występuje u osób z chorobami przewlekłymi, dzieci lub seniorów [2][3][5][6].
Co dokładnie oznacza niska temperatura ciała?
Niska temperatura ciała to medyczny sygnał, że ciepłota organizmu spadła poniżej dolnej granicy normy, czyli 36°C [1][2][3][6]. Spadek poniżej 35°C kwalifikuje się już jako hipotermia. Im niższa temperatura, tym poważniejsze zaburzenia funkcji życiowych – w tym procesów metabolicznych, pracy narządów oraz układów: nerwowego, krążenia i hormonalnego [1][2][3][6].
Organizm w odpowiedzi na spadek temperatury uruchamia mechanizmy obronne: drżenie mięśniowe, obkurczanie naczyń krwionośnych i przyspieszenie tętna. Jeżeli jednak dochodzi do dalszego obniżania ciepłoty ciała, reakcje te stają się niewystarczające i mogą pojawić się groźne objawy, takie jak upośledzenie świadomości czy nawet zatrzymanie krążenia [2][5].
Najczęstsze przyczyny obniżonej temperatury ciała
Do najbardziej typowych przyczyn niskiej temperatury należą zaburzenia hormonalne (np. niedoczynność tarczycy), metaboliczne (cukrzyca, hipoglikemia), neurologiczne (np. udar, stwardnienie rozsiane), niewydolność wątroby lub nerek, niedożywienie, niedokrwistość oraz działanie niektórych leków. Zdarza się również, że obniżenie temperatury ciała występuje w przebiegu sepsy lub posocznicy [1][3][4][6][7][8].
Inne istotne czynniki to nadużywanie alkoholu lub narkotyków, ciężkie infekcje, niedobory odporności oraz przebywanie w zimnym lub mokrym środowisku [1][3][6]. Wskazane jest zawsze zweryfikowanie, czy pomiar temperatury nie był błędny (np. wskutek uszkodzonego termometru) [6].
Kiedy niska temperatura stanowi zagrożenie?
Niska temperatura ciała powinna niepokoić w kilku sytuacjach. Po pierwsze, gdy jej spadkowi towarzyszą objawy hipotermii: dezorientacja, zaburzenia świadomości, brak reakcji na bodźce, spowolnienie czynności serca i oddechu [2][5][6]. Po drugie, szczególne ryzyko dotyczy osób z przewlekłymi chorobami, dzieci i osób starszych [2][3].
Warto podkreślić, że u dzieci niska temperatura ciała występuje częściej z powodu niedojrzałości układu termoregulacyjnego. U niemowląt i małych dzieci nawet nieznaczny spadek temperatury może prowadzić do poważnych zaburzeń [3].
Brak gorączki podczas infekcji, szczególnie u osób osłabionych lub starszych, może sygnalizować upośledzoną odporność lub inne poważne schorzenia immunologiczne [1].
Objawy towarzyszące niskiej temperaturze ciała
Symptomy obniżonej temperatury zazwyczaj pojawiają się stopniowo. Pierwsze są: osłabienie, zimne dłonie i stopy, drżenie mięśni, a także dreszcze [1][2][3][5]. W miarę dalszego spadku temperatury mogą wystąpić: senność, dezorientacja, spowolnienie oddechu, słabe tętno, sztywność mięśni. Zaawansowana hipotermia prowadzi do zaburzeń świadomości, utraty przytomności, spłycenia i spowolnienia pracy serca oraz zatrzymania krążenia [1][2][3][5].
Wyróżnia się kilka stopni hipotermii, od łagodnej (35-32°C z drżeniem mięśni), przez umiarkowaną (32-28°C z sennością i spowolnieniem funkcji życiowych), po głęboką (28-24°C, z utratą przytomności i spłyconym oddechem), aż do hipotermii IV (<24°C, zatrzymanie krążenia) i V stopnia (poniżej 15°C, zamarznięcie) [2].
Mechanizmy i ryzyko związane z obniżoną temperaturą
Spadek temperatury ciała uruchamia mechanizmy adaptacyjne, ale ich wydolność jest ograniczona. Kiedy organizm nie jest w stanie wytworzyć wystarczającej ilości ciepła lub nadmiernie je traci, nasilają się zaburzenia funkcji narządów. Kluczowe dla termoregulacji są układ hormonalny (szczególnie tarczyca i przysadka), układ nerwowy (podwzgórze), narządy (wątroba, nerki), krążenie i odporność [1][3][4][6][7][8].
Bez szybkiej interwencji postępujące wychłodzenie może wywołać nieodwracalne uszkodzenie narządów i zgon. Znaczenie ma zarówno indywidualna odporność, jak i współistnienie innych chorób [2][5].
Postępowanie i nowoczesne podejście do diagnostyki
Obecne standardy opierają się na szybkim rozpoznaniu przyczyny obniżonej temperatury, monitorowaniu pacjenta oraz wdrożeniu odpowiednich działań ratunkowych. Pierwsza pomoc obejmuje ogrzanie poszkodowanego, izolację od niskiej temperatury oraz stałe nadzorowanie funkcji życiowych [2][5].
Ocenę pacjenta należy zawsze rozpocząć od weryfikacji prawidłowości pomiaru i analizy obecności dodatkowych objawów. Konieczna może być hospitalizacja, szczególnie jeśli hipotermia współistnieje z innymi groźnymi stanami lub dotyczy osób z grup ryzyka [2][3][5].
Podsumowanie: kiedy niska temperatura powinna zaniepokoić?
Niska temperatura ciała to nie tylko skutek kontaktu z chłodem, ale przede wszystkim sygnał, że w organizmie mogą zachodzić niebezpieczne procesy. Nie wolno jej bagatelizować, zwłaszcza jeśli dołączają objawy zaburzeń świadomości, osłabienie, silne dreszcze czy utrata przytomności [1][2][3][5]. Kontrola temperatury, analiza towarzyszących objawów i szybka konsultacja lekarska są kluczowe dla bezpieczeństwa zdrowotnego.
Pamiętaj, by zawsze sprawdzać wiarygodność pomiaru i nie zwlekać z reakcją w przypadku stwierdzenia obniżonej temperatury ciała poza normą.
Źródła:
- [1] https://recepta.pl/artykuly/obnizona-temperatura-przyczyny-i-objawy-jak-postepowac-przy-niskiej-temperaturze-ciala
- [2] https://diag.pl/pacjent/artykuly/hipotermia-lagodna-umiarkowana-ciezka-objawy-i-leczenie/
- [3] https://ostrovit.com/pl/blog/obnizona-temperatura-ciala-przyczyny-objawy-i-zagrozenia-1730723180.html
- [4] https://www.medonet.pl/zdrowie,obnizona-temperatura-ciala—co-ja-wywoluje-i-kiedy-jest-powodem-do-niepokoju-,artykul,1731598.html
- [5] https://zdrowie.nn.pl/artykuly/hipotermia-pierwsza-pomoc-leczenie
- [6] https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=88897
- [7] https://www.wapteka.pl/porady/obnizona-temperatura-ciala-przy-przeziebieniu/
- [8] https://www.aptelia.pl/czytelnia/a729-Obnizona_temperatura_ciala__co_moze_oznaczac
Belgisto.pl to portal tematyczny dedykowany miłośnikom kawy i herbaty, gdzie pasja spotyka się z ekspercką wiedzą. Tworzymy przestrzeń inspiracji i edukacji dla wszystkich, którzy pragną zgłębić tajniki sztuki parzenia i celebrowania wyjątkowych napojów.